- εκπαίδευση
- Η ανάπτυξη των σωματικών, διανοητικών και ηθικών δυνάμεων του παιδιού· η ανατροφή· η μόρφωση που αποκτάται με τη διδασκαλία, η παιδεία· καθένα από τα στάδια της μόρφωσης που παρέχεται στο σχολείο· η εκγύμναση στα όπλα.
Οι πρώτοι που συνειδητοποίησαν την αναγκαιότητα της ε. ήταν οι αρχαίοι Έλληνες, οι οποίοι ίδρυσαν σχολεία. Τα σχολεία εκείνα διέφεραν ριζικά από τα σημερινά και ανταποκρίνονταν στο πολιτικό κλίμα των ελληνικών πόλεων. Στη Σπάρτη και στην Κρήτη απέδιδαν μεγάλη σημασία στη στρατιωτική ε., ενώ στην Αθήνα προτιμούσαν τα θεωρητικά μαθήματα. Την ανώτερη ε. εισηγήθηκε ο Πλάτωνας με την ίδρυση της Ακαδημίας (385) και ο Αριστοτέλης με το Λύκειό του (335). Ο Δημήτριος Φαληρέας εξάλλου εισηγήθηκε στον Πτολεμαίο Α’ την ίδρυση του Μουσείου στην Αλεξάνδρεια. Το 180 μ.Χ. ιδρύθηκε η Σχολή Αλεξανδρείας, στην οποία δίδαξαν ο Πάνταινος, ο Κλήμης και ο Ωριγένης. Το 425 μ.Χ. ιδρύθηκε το Πανδικαστήριο από τον Θεοδόσιο Β’, αλλά η ε. πέρασε δύσκολες στιγμές, όταν ο Ιουστινιανός έκλεισε τις φιλολογικές σχολές. Τις σχολές αυτές άνοιξε και πάλι ο Θεόφιλος (829-842). Το 1050 ιδρύθηκε από τον Κωνσταντίνο τον Μονομάχο το Διδασκαλείον των Νόμων (νομική σχολή) και την ίδια εποχή ο Μιχαήλ Ψελλός ίδρυσε φιλοσοφική σχολή στην οποία δίδαξε ο ίδιος. Από τότε έως την Άλωση λειτούργησε στην Κωνσταντινούπολη πανεπιστήμιο. Για περισσότερες πληροφορίες και ιστορικά στοιχεία, βλ. λ. παιδεία.
* * *η1. η συστηματική παροχή γνώσεων, η ανάπτυξη δεξιοτήτων και η διάπλαση τού χαρακτήρα τών παιδιών, τών νέων, τών μαθητευομένων2. το αποτέλεσμα τής εκπαίδευσης, η απόκτηση γνώσεων, η ανάπτυξη δεξιοτήτων, η διάπλαση τού χαρακτήρα3. το στάδιο, η βαθμίδα εκπαίδευσης («πρωτοβάθμια εκπαίδευση, δευτεροβάθμια μέση, ανώτερη, ανώτατη»)4. το είδος τής εκπαίδευσης («επαγγελματική εκπαίδευση, στρατιωτική, εκκλησιαστική, ιατρική κ.λπ.»).
Dictionary of Greek. 2013.